Roman; 1930'ların Türkiye'sinde yaşanan kimlik karmaşasını, iki medeniyet arasında sıkışan insanların değişimi bir aile üzerinde somutlaştırmış, farklı iki dünyayı bu semtler özelinde sunmuştur.
Muhafazakar bir ailenin kızı olan Neriman, değişmekte olan toplum ile yaşadığı hayatı kıyaslar ve memnuniyetsizliği baş gösterir.
Kitap baştan sona kadar rumuzlarla ve batı-doğu medeniyetini karşılaştıran anlatımlarla döşeli. Hatta öyle ki romanın isminde bile simgesel anlatım kullanılmış.
Fatih-Harbiye semtleri tire işareti ile ayrılmış. Halbuki ile, ve, veya gibi bağlaçlar da kullanılabileceği halde bu tercih edilmiş. Buradaki tire işareti iki semtin çatışmasını, Neriman'ın fikri gidiş gelişlerini ve hatta tramvay hattını temsil eder.
Fatih; ahşap ve sıkışık evleri ile Doğu'yu simgelerken Harbiye' nin nizami beton apartmanları Batı'yı simgelerken karakterler üzerinde de aynı yöntem kullanılmıştır. Şinasi devlet konservatuarının alaturka bölümünde eğitim gören, kemençe çalan biriyken denklemin öte tarafında Batı müziği okuyup piyano çalan Macit bulunur.
Neriman'ın babası Faiz Bey üzerinden de bu simgesel anlatım sürdürülmüştür. Fazi Bey emekli, Fatih'te yaşayan, mesnevi okuyan, son derce makul karakteriyle Doğu medeniyetinin temsilcisi olarak gösterilmiştir. İsminin anlamının Arapça "kazanan" manasına gelmesi dahi kitabın sonunda çatışmanın kazanan tarafı olmasına gönderme niteliğindedir. Sahip olduğu feraset, akıl ve şahsiyetle birlikte kötüye giden iktisadi durumuyla da Faiz Bey çöken bir medeniyettir.
Buna karşın roman kahramanı Macit'in anne babası hakkında bir bilgiye sahip değiliz. Bunun sebebi Faiz Beyin karşısında kökleşmiş bir medeniyetin olmadığı fikridir.
Romanın arka planında iki hayvan kıyaslaması da yapılmaktadır. Neriman, evin Sarman isimli kedisini miskin olmakla suçlar. Tıpkı Doğu medeniyeti gibi ilerlemekten aciz. Batı medeniyetini ise bir köpeğe benzetir. Hızlı, çalışkan, uykusunda bile tetikte.
Tüm bunlara rağmen Neriman'ın duyduğu bir olay Macit'in gözlerindeki samimiyetsizliği, yapmacıklığı ve değer vermeyen tavırlarını fark etmesini sağlar. Artık heveslerden arınmış halde düşünebilmeyi başarır ve bir karar verir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder